Kościół w Bytomiu Odrzańskim

Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej protestanci z Bytomia Odrzańskiego na nabożeństwa udawali się do oddalonego o ponad 20 kilometrów Głogowa. Dopiero po przyłączeniu Śląska do Prus, w 1741 roku, otrzymali zgodę na budowę własnej świątyni.

W budowę kościoła ewangelickiego zaangażował się właściciel miasta, książę Hans Karol von Schönaich, który podarował miejsce – plac z pozostałościami zniszczonego podczas wojny budynku protestanckiego gimnazjum Schönaichianum–Carolatheum, a także przekazał znaczne kwoty pieniężne.

Barokowy kościół wybudowano w latach 1741-1746 z cegły i kamienia. Budynek założono na planie prostokąta. Wejście od strony północnej stanowi zachowany z budynku gimnazjum, późnorenesansowy kamienny portal z kartuszami herbowymi rodu Schönaichów. Wnętrze otrzymało dwukondygnacyjne empory wsparte na filarach, które mogły pomieścić 1200 osób.

Około 1846 roku od strony południowej do kościoła dobudowano neogotycką, wysoką, czterokondygnacyjną wieżę. Ostatnia kondygnacja przechodzi w ośmiobok i zwieńczona jest dachem namiotowym, zwieńczonym iglicą. Na wieży pierwotnie zawieszono cztery dzwony, a w 1917 roku dwa z nich zdjęto przeznaczając na cele wojenne.

Prawdopodobnie wtedy do wschodniej ściany kościoła dostawiono zakrystię. W 1878 roku kościół otrzymał nowe organy, a w 1896 roku, z okazji jubileuszu 150-lecia, został odnowiony. Kolejny remont przeprowadzony został w 1928 roku; wymieniono wtedy pokrycie dachowe i wykonano nową elewację.

Po roku 1945 kościół ewangelicki nie był użytkowany i stopniowo popadł w ruinę; na przełomie stulecia zabezpieczono pokrycie dachowe.

W 2006 roku obiekt zakupiła Fundacja Archeologiczna z przeznaczeniem m.in. na Archiwum Archeologiczne.